Lừa đảo trực tuyến có nhiều hình thức tinh vi, đa dạng và liên tục biến đổi. Dưới đây là một số hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay:
1. Lừa đảo qua email (Phishing)
- Email giả mạo: Kẻ gian gửi email giả mạo, thường trông rất giống các tổ chức uy tín như ngân hàng, công ty cung cấp dịch vụ hoặc trang web mua sắm lớn, yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân, mật khẩu hoặc thông tin tài chính.
- Tệp đính kèm hoặc liên kết độc hại: Các email này thường kèm theo liên kết hoặc tệp đính kèm chứa mã độc, nhằm đánh cắp dữ liệu hoặc cài đặt phần mềm gián điệp trên máy tính của nạn nhân.
2. Lừa đảo qua mạng xã hội
- Giả mạo tài khoản người thân/bạn bè: Kẻ lừa đảo sẽ tạo tài khoản giả mạo hoặc chiếm quyền điều khiển tài khoản người thân, sau đó gửi tin nhắn yêu cầu vay tiền, chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin nhạy cảm.
- Quảng cáo hàng giả, hàng nhái: Sử dụng mạng xã hội để quảng cáo sản phẩm giá rẻ hoặc sản phẩm không có thật, sau đó yêu cầu thanh toán trước mà không gửi hàng.
3. Lừa đảo qua tin nhắn SMS (Smishing)
- Bạn nhận được tin nhắn yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, tài chính hoặc hướng dẫn nhấp vào một liên kết để nhận phần thưởng, khuyến mãi. Những liên kết này có thể dẫn đến các trang web lừa đảo hoặc chứa mã độc.
4. Lừa đảo qua điện thoại (Vishing)
- Gọi điện giả mạo cơ quan chức năng: Kẻ gian giả danh nhân viên ngân hàng, công an, thuế hoặc cơ quan nhà nước, dọa nạn nhân có liên quan đến tội phạm và yêu cầu chuyển tiền để “giải quyết vấn đề”.
- Lừa đảo bán hàng qua điện thoại: Gọi điện bán các sản phẩm hoặc dịch vụ giả mạo, yêu cầu bạn cung cấp thông tin thẻ tín dụng hoặc chuyển khoản.
5. Lừa đảo tài chính, đầu tư
- Lừa đảo tiền ảo (cryptocurrency scam): Kẻ lừa đảo hứa hẹn lợi nhuận lớn từ việc đầu tư vào tiền điện tử hoặc các dự án tiền ảo, sau đó biến mất cùng với số tiền của nạn nhân.
- Đầu tư Ponzi và đa cấp: Kêu gọi nạn nhân đầu tư vào các dự án không có thật, trả lợi nhuận ban đầu bằng cách lấy tiền từ người tham gia sau để trả cho người tham gia trước, sau đó biến mất khi không thể duy trì mô hình.
6. Lừa đảo bán hàng trực tuyến
- Hàng không có thật hoặc kém chất lượng: Người bán tạo quảng cáo về các sản phẩm giá rẻ, yêu cầu bạn thanh toán trước nhưng không giao hàng hoặc giao sản phẩm không đúng mô tả.
- Website giả mạo: Kẻ gian tạo ra các trang web mua sắm giả mạo, yêu cầu người dùng cung cấp thông tin thẻ tín dụng hoặc chuyển khoản để mua hàng, sau đó không giao sản phẩm.
7. Lừa đảo tuyển dụng
- Công việc “tại nhà”: Kẻ gian mời gọi bạn làm việc tại nhà với thu nhập cao nhưng yêu cầu bạn nộp một khoản phí ban đầu hoặc cung cấp thông tin cá nhân. Sau khi nhận được tiền, chúng biến mất hoặc không cung cấp công việc như đã hứa.
- Tuyển dụng qua mạng: Giả mạo nhà tuyển dụng để thu thập thông tin cá nhân, sau đó dùng những thông tin này để lừa đảo hoặc bán cho bên thứ ba.
8. Lừa đảo qua các chương trình khuyến mãi, trúng thưởng giả
- Nạn nhân nhận được thông báo rằng họ đã trúng thưởng một phần quà lớn hoặc nhận được một khoản tiền, nhưng trước khi nhận thưởng, họ phải nộp một khoản phí “xử lý” hoặc cung cấp thông tin cá nhân.
9. Lừa đảo bằng mã độc, phần mềm gián điệp
- Ransomware (phần mềm tống tiền): Mã độc sẽ mã hóa dữ liệu trên máy tính của bạn và yêu cầu nộp tiền chuộc để lấy lại quyền truy cập.
- Keylogger hoặc phần mềm gián điệp: Cài đặt trên máy tính hoặc điện thoại của nạn nhân để thu thập thông tin đăng nhập, mật khẩu, và các thông tin nhạy cảm khác.
10. Lừa đảo từ thiện
- Kẻ lừa đảo tạo ra các chiến dịch quyên góp giả mạo để đánh vào lòng trắc ẩn của nạn nhân, thường là trong các tình huống khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh, sau đó chiếm đoạt số tiền từ thiện.
Để tránh trở thành nạn nhân của những hình thức lừa đảo này, điều quan trọng nhất là luôn cảnh giác, kiểm tra kỹ lưỡng thông tin trước khi cung cấp thông tin cá nhân hay tài chính và không tin tưởng vào những lời hứa quá hấp dẫn.
